Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi: Bilgiden pratiğe, asırlık tecrübe…

Sadece ülkemizin değil dünyanın en eski ve en köklü işletme okullarından biri olan Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi’nin geçmişi, 1883 yılında Fransız ekolü örnek alınarak kurulan ve o günkü adıyla “ticaret erbapları” yani “girişimciler” yetiştirmeyi amaç edinen Hamidiye Ticaret Mekteb-i Âlîsi'ne uzanmaktadır. Dünya genelinde işletme okullarının 1820’lerden sonra kurulmaya başlandığı ve Amerika’nın ilk işletme okulu olan The Wharton School of the University of Pennsylvania’nın 1881 yılında açıldığı düşünülürse Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi’nin tarihsel önemi daha iyi anlaşılır.

“Köklü” olarak nitelenen, adı anıldığında hemen herkes tarafından belirli bir örgütsel kültür ve değerler sistemi ile akla gelen kurumlar, içlerinde yeşerdikleri ve kök saldıkları toplumları biçimlendirebilen ve toplumsal değişimler neticesinde dönüşerek güncel kalmayı başarabilenler arasından çıkmaktadır. 1883’te Hamidiye Ticaret Mektebi olarak kurulan Fakültemizin bu bağlamdaki tarihsel gelişimi, günümüzde Fakültemizin dünyanın saygın akademik kurumları arasında yer almasının en temel sebebi olarak nitelenebilir.

Bir ülkenin hür ve bağımsız bir yaşam sürebilmesi için ekonomik açıdan güçlü olması gerektiği aşikârdır. Bu bağlamda, Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi’nin temellerini oluşturan Hamidiye Ticaret Mektebi, kurulduğu günün koşullarında ülkenin ekonomik kalkınmasında hayati öneme sahip rolleri üstlenecek girişimci ve yöneticileri yetiştirmek ülküsüyle eğitim hayatına başlamıştır. Balkan Savaşları’nda yaşanan toprak kayıplarına paralel olarak ülkedeki siyasi ve ekonomik konjonktürün farklılaşması neticesinde kendisini günün gereklerine adapte eden Fakültemiz, bu süreçte Ticaret Mektebi Âlîsi adını almıştır. Fakültemiz, kadınların ekonomik ve sosyal yaşama erkeklerle eşit bir şekilde katılma mücadelesine paralel olarak, 1914 senesinde Amelî İnas şubesini açarak kız öğrencilere de eğitim vermeye başlamıştır. Fakültemiz, Osmanlı İmparatorluğu’nun tarih sahnesindeki yerini bir yandan devrimlerle değişen ama bir yandan da geçmişe kökleriyle bağlı kalan Türkiye Cumhuriyeti’ne bırakmasına da derhal uyum sağlamıştır. 1924-1925 eğitim ve öğretim yılı başında Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi’ne dönüşen Fakültemizde bu tarihten itibaren karma eğitime de geçilmiştir. 1937 yılında, Cumhuriyet’in kurucusu Mustafa Kemal Atatürk bizzat Okulumuzu ziyaret ederek Okulumuzun Pera Palas’ta düzenlenen kuruluş yıldönümü balosunu şereflendirmiştir. Atatürk’ün, yanında manevi kızlarından Sabiha Gökçen Hanım ve dönemin başbakanı İsmet İnönü gibi önemli bir maiyetle katıldığı bu davette, Okul'un 1908-1928 yılları arasında yaşanan ekonomik değişmelere paralel bir müfredat izleyip izlemediğini incelemesi ve aldığı yanıtlardan duyduğu memnuniyet, köklü kurumumuzun bugünlere uzanabilmesinin arkasında yatan temel nitelik olarak anılabilir. Öte yandan, bu davette Gazi’nin erkek öğrenciler ile kadınları eşit şekilde temsil ettirmesi, bir erkek ve bir kadın öğrencimizden bilgi alması, karma eğitim konusundaki hassasiyetin bir göstergesi olarak nitelenebilir. Kurumların kuruluş dönemlerinden izler taşıması olarak açıklanabilecek “damga etkisi” kavramı göz önüne alındığında, Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi’nin bugün hem öğrencileri hem de öğretim üyeleri ile cinsiyet eşitliğinin ideal örneğinin yaşandığı bir kurum olmasında bu ilk girişimlerin etkisi olduğu yadsınamaz. Keza aynı şekilde, kuruluş döneminde yabancı dil eğitimine müfredatında özel bir önem atfeden okulumuzda bugün işletme eğitimi Türkçenin yanı sıra İngilizce ve Almanca dillerinde de sürdürülmektedir.

İkinci Dünya Savaşı sonrası yıllar tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli değişimlerin yaşanmasını kaçınılmaz kılmış, bu esnada ülkemizdeki işletme okullarının sayısında da artış gözlenmeye başlamıştır. Yaşanan bu değişimlere paralel olarak 1959 senesinde Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi, İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’ne dönüşmüş ve bu yapı içinde 1977 yılında Ekonomi, İşletme ve Siyasal Bilgiler fakülteleri eğitim vermeye başlamıştır. 1982 yılında Akademi bünyesindeki bu fakülteler ve diğer bazı eğitim kurumları birleştirilerek Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi kurulmuştur. İzleyen yıllarda sürekli büyüyen, değişen ülke koşullarına paralel olarak, gelenek ve değerlerine bağlı bir şekilde günün gerekliliklerine uygun teknoloji ve müfredatlarla eğitim veren fakültemize gösterilen talep artmış ve bu gelişmeler neticesinde yönetimi daha etkin kılmak adına Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme, İktisat ve Siyasal Bilgiler Fakültelerine ayrışmıştır. Yaşanan bu son gelişme ile kurumumuz, 2012 senesinde Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi’ne dönüşmüştür.

Derleyen: Prof. Dr. Eyüp Aygün TAYŞİR